- Anasayfa
- Hakkımda
- Çalışma Alanları
- Aile Terapisi
- Aktarım Odaklı Psikoterapi
- Anksiyete Tedavisi
- Anoreksia Nervoza
- Bilişsel Davranışçı Hipnoterapi
- Bilişsel Davranışçı Terapi
- Bipolar Afektif Bozukluk Tedavisi
- Bulimia Nervoza
- Depresyon Tedavisi
- Dinamik Yönelimli Terapi
- Evlilik-Çift Terapisi
- Hipokondriyazis
- Kabul ve Kararlılık Terapisi
- Konversiyon Bozukluğu Tedavisi
- Obsesif Kompülsif Bozukluk Tedavisi
- Ruhsal Hastalıklarda İlaç Tedavisi
- Şizofreni Tedavisi
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu
- İletişim
Obsesif Kompülsif Bozukluk; takıntı ve çoğu zaman takıntıların neden olduğu sıkıntıyı azaltmak için başlayan tekrarlayıcı davranışlarla karakterize olan ruhsal bir hastalıktır. Bu hastalık kronik natürlü olup dönemsel alevlenmelerle seyretmektedir. Aslında toplumun temizlik hastalığı veya düzen hastalığı olarak ifade ettiği durumun tıptaki karşılığı obsesif kompülsif bozukluktur.
Kişinin mantıksız veya aşırı düzeyde olduğunu bildiği ancak buna rağmen engelleyemediği düşünce, dürtü veya imgelere obsesyon denir. Obsesyonun diğer isimleri ise saplantı ve takıntıdır.
Obsesyon denildiğinde hemen herkesin ilk aklına gelen örnek temizlik takıntısı adıyla da anılan hastalık kapma veya bulaş obsesyonlarıdır. Ancak hastalık kapma/bulaş obsesyonu dışında farklı türde takıntılar da vardır. Bunlar; simetri obsesyonu, biriktirme obsesyonu, kuşku obsesyonu ve (tereddüt) saplantılı duraksamadır.
Kişi obsesyonların kendi zihninin ürünü olduğu bilir ve bu yüzden bunlara engel olmak ister. Ancak başarılı olamaz, dolayısıyla da obsesyonlar gittikçe kişinin kaygı düzeyini artırır. Kişi kaygısını azaltmak veya nötralize etmek için telafi edici davranışlar üretip bunları tekrar tekrar sergilemeye başlar. Bu davranışlar ilk başta geçici süreliğine kaygıyı azaltmaya yarasa da bir süre sonra bunların kendisi de kaygıyı tetikler. Çünkü artık kontrolden çıkarlar. İşte bahsi geçen engellenemeyen tekrarlayıcı ve ısrarlı davranışlara kompülsiyon denir. Kompülsiyon bir tür davranış bozukluğu olsa da kimi zaman yineleyen zihinsel eylem olarak da kendisini gösterebilir. Kompülsiyonların diğer adı ise zorlantıdır.
El yıkama kompülsiyonu, kontrol etme kompülsiyonu, düzen kompülsiyonu ve toplama kompülsiyonu akla ilk gelen kompülsiyon türleridir. El yıkama kompülsiyonu bulaş obsesyonunu nötralize etmek için ortaya çıkarken kontrol etme kompülsiyonu emin olamama obsesyonunu baskılamak için gündeme gelmektedir. Bununla birlikte bazı zihinsel eylemler de kompülsiyon şeklinde görülebilir. Örneğin aklından bir şey geçirmekle o şeyin gerçek olmaması için içinden sürekli aksini tekrarlayan veya ardı sıra töbe kelimesini yineleyen kişi de aslında bir kompülsiyon sergiler.
Kompülsiyonlar çoğu zaman obsesyonlarla bir arada görülür. Ancak bu Obsesif Kompülsif Bozukluk tanısı konulması için şart değildir. Yani her hastada obsesyon ve kompülsiyonların birlikte var olması gerekmez.
Obsesif Kompülsif Bozukluğun toplumda görülme oranı %2,5 ile %3 arasında değişir. Hastalığın görülme sıklığı açısından kadın ve erkekler arasında belirgin bir fark da yoktur.
Obsesif Kompülsif Bozukluğu olan kişiler genellikle aşırı titiz, kuralcı ve kontrolcü olup, konuşurken kullanacakları kelimelerini fazlaca dikkat ederek seçerler. Ayrıca konuşurken çok fazla ayrıntıya girerler.
Bulaş obsesyonları olan kişiler ellerini sık sık yıkadıkları için ellerinde aşırı yıkamaya bağlı tahriş hemen dikkati çeker.
Obsesyonlar ve kompülsiyonlar kişinin kaygısını artırdığı için hastalar sıklıkla depresif veya kaygılıdırlar.
Obsesif Kompülsif Bozuklukta hastaların bellekleri genellikle güçlüdür. Ancak zihinlerinde hep takıntılar dönüp durduğu için sık sık dikkat ve konsantrasyon sorunu yaşarlar. Bu hastalığa sahip kişiler genellikle kararsızdır, emin olmak için çevresinden her fırsatta teyit almak isterler. Bu durum ise kimi zaman yakınlarını bunaltabilir.
Hastalar sürekli yaptığı işi kuralına göre yapıp yapmadığı, aklından kötü bir düşünce geçirip geçirmediğiyle ilgili kararsızlık içindedirler. Ütünün fişini çekip çekmediği, ocağı kapatıp kapatmadığı veya arabasının kapısını kitleyip kitlemediğiyle ilgili düşüncelerden dolayı çok fazla huzursuzlanıp, huzursuzluklarını azaltabilmek için ütünün fişini, arabanın kapısını veya ocağı defalarca kontrol etmek isterler.
Bazı hastalar tokalaşacakları kişilerin tuvaletten sonra ellerini yıkayıp yıkamadıklarıyla ilgili aşırı kaygılandıkları için başkasıyla tokalaşmak veya kimseye temas etmek istemezler. Kimi zaman yeterince temizlendiklerini düşünmedikleri için saatlerce banyoda veya tuvallette kalabilirler. Kimi zamansa oturdukları yerden kalktıktan sonra bir şey unutma endişesiyle defalarca aynı yeri tekrar eder veya elleriyle yoklarlar.
Bazı hastalar kendini araçların plakalarını, rengini veya apartmanların kapı numaralarını saymaktan alıkoyamazlar. Ayrıca “ağzımı açarsam kötü bir şey söyler miyim”, “aklımı kaçırıp sevdiklerime bir şey yapar mıyım” gibi obsesyonlar da bu hastalıkta görülebilen belirtiler arasında yer alır.
Hayır. Emin olmama, tereddüt etme, bulaş endişesi gibi obsesif natürlü düşünceler zaman zaman herkeste görülebilir. Ancak bu tarz belirtilerin arada bir kendisini göstermesi kişinin Obsesif Kompülsif Bozukluğu olduğu anlamına gelmez.
Kişinin böyle bir tanı alabilmesi için işlevselliğinin bozulması, belirtilerin kronikleşmesi şarttır. Kişinin işlevselliğinde bozulmaya verilebilecek örnekler şu şekildedir: ikili ilişkilerde bozulma, mesleki başarıda düşme, görev ve sorumluluklarını yerine getirememe, hastalık kapmamak için dışarıya çıkmamak veya eve misafir kabul etmemek, misafir geldikten sonra tüm evi günlerce ve dip köşe temizlemek, dışarda asla tuvalete girmemek vb.
Hayır, Obsesif Kompülsif Bozukluk her hastada aynı şekilde görülmez. Kimi hastalarda yalnızca obsesyonlar, kimi hastalarda yalnızca kompülsiyonlar kimi hastalarda ise obsesyonlarla birlikte kompülsiyonlar dikkati çeker. Ayrıca her obsesyon veya kompülsiyon her hastada görülmek zorunda değildir. Bununla birlikte kişinin obsesyon ve kompülsiyonları zamanla şekil değiştirebilir veya farklı kombinasyonlarda da bulunabilir.
Evet. Obsesif Kompülsif Bozukluk tedavisi mümkün bir hastalıktır.
Medikal (ilaç) tedavi; obsesif kompülsif bozuklukta etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış sağaltım şekillerinden biridir. Bu hastalıkta ilaç tedavisi olarak antidepresanlar kullanılır. Ancak Obsesif Kompülsif Bozukluk depresyona nazaran daha uzun süreli ve daha dirençli bir hastalık olduğu için tedavi süresi ve şekli depresyon tedavisinden bir miktar farklıdır. Antidepresanlar bu hastalıkta daha uzun süre boyunca ve depresyonda önerilen dozdan daha yüksek dozda kullanılır. Kimi olgularda ise antidepresan ajanın yanına güçlendirici olarak düşük doz antipsikotik ajan eklenir.
Psikoterapiler, Obsesif Kompülsif Bozukluğun tedavsinde etkin olarak kullanılan bir diğer tedavi şeklidir. Bu hastalıkta tercih edilen terapilerden bazıları; Bilişsel Davranışçı Terapi, Bilişsel Davranışçı Hipnoterapi, Dinamik Yönelimli Psikoterapi, Kabul ve Kararlılık Terapisidir.
Hangi hastaya hangi ilacın hangi dozda kullanması gerektiği veya hangi terapi türüne uygun olduğu vaka özelinde karar verilir. Yani her ruhsal hastalıkta olduğu gibi Obsesif Kompülsif Bozuklukta da her hastaya rutin olarak önerilen bir tedavi protokolü yoktur. Zira tıpta hastalık yok, hasta vardır.
Beytepe Mahallesi, Beyler Caddesi, 5339 Sokak no:7,
Çankaya/Ankara